Ortodonti Uzmanı Kimdir?

Son yıllarda dişhekimliği alanındaki gelişmeler, diş hekimlerinin uzmanlaşmasına yol açmıştır. Dişhekimliğinde uzmanlık dallarınının başında ortodonti gelir. Ortodonti uzmanı, 5 yıllık lisans eğitiminin ardından, üniversitelerin ortodonti kürsülerinde 4-6 yıllık ek bir uzmanlık sürecinden geçerek, dişlerde ve baş boyun bölgesi iskeletsel yapısında oluşan ortodontik ve ortopedik sorunların teşhisi, önlenmesi, durdurulması ve tedavisini yapan doktordur. Ortodonti uzmanları genel dişhekimlerinin ilgi alanlarındaki tedavilerle birlikte, dişlenmenin ve baş boyun bölgesi büyüme ve gelişmesinin de takibini yaparlar. Ortodontik tedavi çapraşık dişlerin düzeltilmesi şeklinde bilinse de, iskeletsel düzensizlik ve anomaliler, bebeklerde dudak damak yarıkları, erişkinlerde uyku apnesi (OSAS) gibi pek çok rahatsızlıkta ortodonti uzmanının rolü önemlidir. 

Süt dişlenme 6 aydan itibaren başlar. İlk süt dişler alt ön bölgede, bundan birkaç ay sonra da üst ön bölgede sürerler. Alt ve üst çenede 10`ar adet olmak üzere toplam 20 adet süt dişi, 3 yaşına kadar tamamlanır. Süt dişlenme, 6-7 yaşlarına kadar değişmeden kalır. 7 yaşında tüm süt dişlerinin arkasında 1. büyük azı dişleri ve ön bölgede kesici dişler değişir. Bu yaşlarda anne ve babaların dikkat etmesi gereken konu, sürmekte olan daimi dişlerin korunmasıdır. 1. büyükazı dişleri sıklıkla süt dişleriyle karıştırılırlar ve bakımları ihmal edilir. Bu dişlerin korunması için öncelikle düzgün bir ağız bakımı alışkanlığı, sonrasında da hekim tarafından yapılacak olan `fissür örtücü` işlemi gereklidir. Fissür koruyucu, azı dişlerinin çiğneme yüzeylerinde bulunan doğal girintilerin özel bir madde ile kapatılması, böylece bu bölgelerde oluşabilecek birikintileri önlemek için yapılan bir işlemdir. Son derece kolay, acısız ve ucuz bir metod olan fissür örtücü işlemi, azı dişlerinde oluşabilecek çürüklerin tedavisiyle kıyaslandığı zaman çok çok kolay bir tedavi şeklidir. 

Toplum içinde süt dişleriyle ilgili sıklıkla rastlanan yanlış inanç, süt dişlerinin gelip geçici olduğu ve fırçalanmalarının çok önemli olmadığıdır. Bu inanç yanlıştır. Süt dişlerinin en önemli faydası, çene-yüz iskelet sisteminin gelişimine katkıda bulunmasıdır. çiğneme sistemi, dişler, çene eklemi, iskelet ve kaslar bir bütündür ve bu bütünün parçaları eksik olursa gelişim duraklayacaktır. 

Süt dişlerinin çene kemikleri içerisinde bulunması, kemiklerin büyümesi açısından da önemlidir. Bunu bir ağacın köklerinin, topraktaki erozyonu engellemesine benzetebiliriz. Süt dişlerinin erken kaybında hem çene kemikleri gereken genişlemeyi sağlayamaz hem de sürmekte olan daimi dişlere rehberlik eder. Bu açıdan da süt dişlenmenin korunması, daimi dişlerin sağlığı açısından çok nemlidir. 

Süt dişlerinin aralarında bulunan aralıklar, çoğu zaman anne ve babaları korkutur, daimi dişlerin de aralık çıkacağı yönünde endişelere sebep olur. Çoğu zaman bu aralıklar, daimi dişlerin sürmeleri ile kapanırlar. Esasında endişelenilmesi gereken, süt dişlerinin çok sıkışık olması , hatta çapraşık olmasıdır. 

Süt dişlerinin sağlığını tehdit eden en önemli etken, uyumadan önce biberon emme alışkanlığıdır. Süt, her ne kadar büyüme için çok önemli bir besinse de, diş çürütücü etkisi açısından dikkatli olunmalıdır. Her emzirme ya da beslenmenin ardından dişler mutlaka temizlenmelidir. Biberon emerek uyuyan Çocuklarda `biberon çürüğü` adı verilen çürükler oluşur. Bu tablo, dişlerin çok kısa sürede tamamen çürümesi ile karakterizedir. Bunun önlenmesi için biberona kesinlikle bal, şeker ilave edilmemeli, emzirme sonrası dişler temiz bir tülbentle temizlenmelidir. 

Süt dişlerinin bakımı, dişlerin ağza sürmelerinden itibaren başlamalıdır. Anneler, her emzirme ya da beslemenin ardından bebeklerin dişlerini temiz bir tülbent parçası ile temizlemeli, çok bastırmadan diş yüzeylerinden artık maddeleri uzaklaştırmalıdır. 2-3 yaşlarında, bebek fırçaları ile diş fırçalama egsersizlerine başlanabilir. Fırçaya macun konmamalı, anne fırçayı tutmalı, ayna karşısında bebeğin dişlerini fırçalamalıdır. Bu sayede bebek nasıl diş fırçalanacağını öğrenir. Bu, 4-5 yaşlarına kadar devam eder. Bu yaştan sonra çocuk kendisi diş fırçalayabilir, fakat anne her fırçalamadan sonra dişleri kontrol etmelidir