Hareketli Protezler

Ağızında bulunana tüm dişlerinin kaybı sonunda çiğneme ve konuşma fonksiyonunu yerin getiremeyen hastalara uygulana protezlerdir.

Bu tür protezler özellikle üst çenede vakum kuvveti sayesinde tutuculuğa sahiptirler. Ancak çiğneme fonksiyonu esnasında yumuşak doku (diş eti) üzerinde oldukları için mukozanın bastırılmasına bağlı olarak hareket ederler. Dolayısıyla çiğneme kuvveti miktarı doğal dişli bireylere göre 8-10 kat daha azdır.

Günümüzde implant uygulamaları sayesinde dişsiz hastalara çok sıkı tutan hatta sabit (yapıştırma köprü) protezler dahi yapılmaktadır.Ancak kemik kaybının çok olduğu uzun süre dişsiz kalan hastalarda implant uygulanamadığı takdirde mecburen tam protezler tek tedavi alternatifi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yapay takım dişler plastik(pembe akrilik-PMMA) ile bağlanarak tam protez elde edilir. Yapay dişler hastanın cinsiyet, yüz ve çene şekline göre sevilir ve provalarda hastanın onayına sunularak kullanılır. 

Alt ve üst tam protezler tercihen aynı anda değiştirilmelidir. Eski bir alt/üst proteze yeni bir karşıt protez yapmak doğru olmayabilir. Zaman içerisinde vücutta (damaklarada) meydana gelen fizyolojik değişimler protezlerin uyumunun bozulmasına nenden olur. Bu süre ortalama 5 (beş) senedir.

Yaşlanmaya bağlı olan bu değişimler çene keiğinde erime , mukoza keratizasyonunda değişimler olabilir. Bunların sonucunda hastalarımızda yeni vuruklar(mekanik travmaya bağlı yaralar) meydana gelebilir. Bunlarla beraber yapay plastik dişlerdede aşınmalar meydana gelebilir. Bunların hepsi protezlerin değişimi için yeterli sebeplerdir.

Yapay diş olarak plastik ve seramik olarak iki çeşit diş kullanılmaktadır. Porselen dişler tabiki plastik dişlere oranla daha estetik ve aşınmaya karşı dirençlidirler ancak kullanımda çarpmaya bağlı çok ses çıkartma gibi dezavantajları vardır. Yapay dişlerde materyal seçimini hekime bırakılmalıdır.

tam protezler hastalarımızın tüm dişlerini kaybettiği durumlara da çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını tekrar yerine getirebilmek için doku dostu plastik malzemeden yapılan protezlerdir.

Protezde, hastanın kaybolan fonksiyonları tekrar kazandırılmaya çalışılırken, aynı zamanda bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olması amaçlanmaktadır. Böylelikle büyük oranda kaybedilen ağız sağlığı düzeltilirken toplum içinde eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin psikolojik açıdan da desteklenmesi sağlanır. çünkü bu şekilde yaşamlarını (bir süre de olsa) sürdürmek zorunda kalan bireyler, öncelikle gülmeyi unuturlar. 

Bu da fonksiyonel bozuklukların yanı sıra, insanlarda kendine güven duygusunun zedelenmesine neden olur. Bu tip hastalara yapılan çeşitli protezlerle insanların yaşam kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır. 

Tüm dişlerin kaybı sonucunda çoğu vakada çene kemiklerinde zamanla erime meydana gelmektedir. dişlerin çekiminden hemen sonra kemik erimesi hızla meydana gelir fakat zaman içerisinde yavaşlar (kemik miktarındaki azalmaya bağlı olarak). kemik kaybıyla beraber mevcut protezlerin uyumuda bozulmaktadır ve yeterli fonksiyon yapılamamktadır. bu durumda protezler yeniden uyumlandırılmalı (besleme) yada yenileri yapılmalıdır.

tam protezler(damak)'in hasta memnuniyetinde en önemli etken protezlerin yerinde durmasıdır. üst çenede kabul edilebilir tam protezler rahatlıkla vakum yapabilmektedirler ancak alt çeneye uygulanan tam protezlerde yeterli miktarda alan kaplanmadığı ve hareketli dil ile yanaklara komşu olduğu için vakumun tam oluşması zordur. 

tam protezlerde çiğneme kuvveti dişli hastalara oranla %20 civarındadır. bunun nedeni destek olarak protezin altında bulunan yumuşak dokulardır. son yıllarda implant cerrahisinin ilerlemesi, implantların uzun dönem sonuçlarının çok başarılı olması ve hasta memnuniyetlerin üst derecelerde sonuç vermesi tam dişsiz hastalarda birincil tedavi yöntemi olarak implant üste hareketli tam protezler veye sabit tüm ağız protez uygulaması önerilmektedir. bu şekilde protezlerin tutuculuk sorunun ortadan kalmasının yanında çiğneme kuvvetlerinde önemli miktarlarda artışda olmaktadır